Ürün Tasarımı Eğitiminde Tasarım Sürecinde Kullanıcı Araştırmalarının Yeri

Abstract

Türkiye’de Endüstri Ürünleri Tasarımı ve Endüstriyel Tasarım bölümlerinin lisans düzeyinde proje içerikli stüdyo derslerinde karşılaşılan sorunların başında; tasarım öğrencilerinin ürün tasarımı sürecinde kullanıcı araştırmalarında yetersiz kalmaları, ürün ile ilişkiyi kurgulamakta ve kullanıcı gibi düşünmekte zorlanmaları gelmektedir.Bu çalışmada, Türkiye’de Endüstri Ürünleri Tasarımı ve Endüstriyel Tasarım lisans eğitimi veren 13 farklı üniversiteye ait bölümlerin ikinci ve üçüncü sınıf programları incelenmiştir. Ürün tasarımı derslerinin amaçları, içerikleri ve öğrenim çıktıları karşılaştırılarak benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyulmuştur. Bunun sonucunda, tasarım sürecinde kullanıcı araştırmalarının göz ardı edilmesi ve dolayısıyla öğrencinin ürün ile etkileşime kullanıcı bakış açısıyla yaklaşamaması gibi sorunların en büyük sebepleri; lisans eğitimi seviyesinde kullanıcı araştırmalarına yönelik teorik ders eksikliği ve bunun stüdyo derslerini destekleyici yansımalarının eksikliği olarak gösterilmiştir.İnsan odaklı tasarımın alt türleri olan katılımcı tasarım ve ortak tasarım anlayışları, 2000’li yıllardan itibaren giderek kabul gören kavramlar haline gelmiştir. Bu yaklaşımların tasarım eğitiminde uygulanması mevcut sorunlara önerilebilecek çözümlerden biridir. Bu çalışmanın sonucunda; kullanıcı katılımlı tasarım, kolektif tasarım, işbirlikçi tasarım gibi güncel tasarım yaklaşımlarının ürün tasarımı eğitiminde, stüdyolardaki tasarım süreçleriyle bütünleşmesinin ve deneyimlenmesinin önemi ve gerekliliği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler: tasarım eğitimi, tasarım süreci, kullanıcı araştırması, katılımcı tasarım, ortak tasarım