ENERJİ İÇECEĞİ VE TAKVİYE EDİCİ GIDA TÜKETİMİNİN ÇOCUK VE GENÇLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Main Article Content
Abstract
ÖZET: Son yıllarda dünyada ve ülkemizde enerji içecekleri ile takviye edici gıda olarak tanımlanan; vitamin, protein, bitki ile bitkisel ve hayvansal kaynaklı ürünleri çocuk ve gençler sıklıkla tüketmeye başlamıştır. Bu ürünlerin ruhsatlandırılmaları ülkemizde Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yapıldığı için, ilaçlardan farklı olarak yan etki bildirim zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu ürünlerin market, internet ve aktarlarda satılması, alıcılar için herhangi bir yaş sınırının olmaması, ürünlerle ilgili gerek medyada yer alan eksik bilgiler gerekse popüler kültürün etkisi ile çocuk ve gençler bu ürünleri zararsız olarak görmektedir. Hatta bazı ebeveynlerin çocuklarının dikkatlerini geliştirdiği için özellikle enerji içeceklerini tükettirmesi gibi bilinçsiz davranışları bu ürünlerin tüketim oranlarını arttırmaktadır. Oysa bu ürünlerin rastgele ve fazla miktarda tüketimi sağlığı ciddi şekilde tehdit etmektedir. Çocukların ilkokul yıllarının sonlarına doğru enerji içeceklerini tüketmeye başladıkları, lise döneminde gençlik gruplarının bir araya geldiği ortamlarda enerji içecekleri ile birlikte alkol tükettikleri gözlenmektedir. Farklı oranda katkı maddelerine sahip olan enerji içeceklerinin alkol ile birlikte alınması ise toksisiteyi arttırmaktadır. Uluslararası literatürde çocuk ve gençlerin enerji içecekleri ve takviye edici gıda tüketimlerine yönelik araştırmalar yer almasına rağmen, ülkemizde konu ile ilgili herhangi bir araştırmaya rastlanmamıştır. Enerji içecekleri ve takviye edici gıdaların bilinçsiz tüketimlerinin çocuk ve gençler üzerindeki etkisinin girişimsel çalışmalarla saptanması gerektiği değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Enerji içeceği, takviye edici gıda, çocuk, genç.
Downloads
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The International Journal of Innovative Research in Education is an Open Access Journal. All articles can be downloaded free of charge. Articles published in the Journal are Open-Access articles distributed under CC-BY license [Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)].
Birlesik Dunya Yenilik Arastirma ve Yayincilik Merkezi (BD-Center) is a gold open access publisher. At the point of publication, all articles from our portfolio of journals are immediately and permanently accessible online free of charge. BD-Center articles are published under the CC-BY license [Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)], which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original authors and the source are credited.
References
Chamizo, J. (2013). A new definition of models and modelling in Chemistry’s teaching. Science & Education, 22 (7), 1613-1632. Available in: http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11191-011-9407-7
Cheng, M., & Lin, J. (2015). Investigating the relationship between students’ views of scientific models and their development of models. International Journal of Science Education, 37 (15), 2453-2475. Available in: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09500693.2015.1082671?journalCode=tsed20
Giere, R. N. (2010). An agent-based conception of models and scientific representation. Synthese, 172, 269–281. Available in: http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11229-009-9506-z
Gilbert, S. W., & Ireton, S. W. (2003). Understanding Models in earth and Space Science. United States of America: NSTA Press.
Halloun, I. A. (2007). Mediated Modeling in Science Education. Science & Education, 16, 653-697. Available in: http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11191-006-9004-3
Haugwitz, M., & Sandmann, A. (2010). Collaborative modelling of the vascular system – designing and evaluating a new learning method for secondary students. Journal of Biological Education, 44 (3), 136-140. Available in: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00219266.2010.9656210
Justi, R. S., & Gilbert, J. K. (2002). Science teachers’ knowledge about and attitudes towards the use of models and modelling in learning science. International Journal of Science Education, 24 (12), 1273-1292. Available in: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09500690210163198
Justi, R. S., & Gilbert, J. K. (2003). Teachers' views on the nature of models. International Journal of Science Education, 25 (11), 1369-1386. Available in: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0950069032000070324
Khan, S. (2011). What’s Missing in Model-Based Teaching. Journal of Science Teacher Education, 22, 535-560. Available in: http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10972-011-9248-x
Krell, M., & Krüger, D. (2016). Testing Models: A Key Aspect to Promote Teaching Activities Related to Models and Modelling in Biology Lessons?, Journal of Biological Education, 50 (2), 160-173. Available in: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00219266.2015.1028570
Moutinho, S., Moura, R., & Vasconcelos, C. (2014). Modelação em Geociências nos Dias Abertos às Escolas. Comunicações Geológicas, 101 (Especial III), 1325-1328. Available in: http://www.lneg.pt/download/9765/50_3118_ART_CG14_ESPECIAL_III.pdf
Namdar, B., & Shen, J. (2015). Modeling-Oriented Assessment in K-12 Science Education: A synthesis of research from 1980 to 2013 and new directions. International Journal of Science Education, 37 (7), 993-1023. Available in: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09500693.2015.1012185?journalCode=tsed20
Oh, P. S., & Oh, S. J. (2011). What Teachers of Science Need to Know about Models: An overview. International Journal of Science Education, 33 (8), 1109-1130. Available in: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09500693.2010.502191
Torres, J., & Vasconcelos, C. (2014). Os modelos e a modelação na formação inicial de professores de Biologia e de Geologia. Comunicações Geológicas, 101 (Especial III), 1391-1394. Available in: http://www.lneg.pt/download/9779/64_1811_ART_CG14_ESPECIAL_III.pdf
Torres, J. & Vasconcelos, C. (2015). Nature of science and models: Comparing Portuguese prospective teachers’ views. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 11 (6), 1473-1494. Available in: http://www.ejmste.com/arsivAyrinti.aspx?kim=50
Torres, J., Moutinho, S., & Vasconcelos, C. (2015). Nature of science, scientific and geoscience models: Examining students and teachers’ views. Journal of Turkish Science Education, 12 (4), 3-21.
Vasconcelos, C., Moura, R., Torres, J., Moutinho, S., & Lima, A. (2015). Replica of a shaking table from the XIX century: A workshop applied to higher education students. In Proceedings of the 15th International multidisciplinary scientific geoconference SGEM 2015, Albena, Bulgaria, 18-24 June 2015 (pp. 1045-1051).
Retrieved from http://sgem.org/SGEMLIB/spip.php?article6639